Zielony dach

          W obliczu postępujących zmian klimatycznych, których konsekwencje dotykają rocznie tysiące osób, ludzkość jest zmuszana przez siły natury do zmiany nawyków oraz sposobu funkcjonowania w otaczającym ją świecie.

          W Polsce w ciągu roku z powodu zanieczyszczeń znajdujących się w atmosferze – nie tylko w okresie zimowym umiera około 60 000 osób. To tak jakby w ciągu roku znikało z powierzchni kraju jednej średniej wielkości miasto. Ponadto od kilku już lat, co roku powraca problem susz hydrologicznych na terenie Polski, które dotykają mieszkańców małych miast oraz wsi.

          Co w takim razie mają wspólnego ze sobą te dwa jakże niekorzystne i na pierwszy rzut oka niezwiązane ze sobą zjawiska ?

          Rozwiązanie w postaci zielonego dachu.

          Zielone dachy inaczej też nazywane ogrodami na dachu zostały po raz  pierwszy zrealizowane w VII wieku przed naszą erą na zlecenie babilońskiego króla Nabuchodonozora II, który podarował swojej żonie, Amytis - słynne wiszące ogrody Babilonu. Od tego czasu ogrody zmieniły swój wygląd oraz rozwiązania techniczne jednak ich pozytywne oddziaływanie na środowisko naturalne postało nie zmienione od tysiąc leci.

          Projekt  osiedla domów jednorodzinnych, który ma przeciwstawiać się postępującym zmianom klimatycznym realizowany przez członków koła naukowego „For&Against” zakłada wykonanie połaci dachowych budynków mieszkalnych jako zielonych, dwuspadowych dachów ekstensywnych, którym został poświęcony niniejszy wpis.

          Zielone dachy zasadniczo można podzielić na trzy podstawowe rodzaje:

 -  o uprawie ekstensywnej,

 -  o uprawie intensywnej,

 -  o uprawie półintensywnej.

Różnice pomiędzy tymi trzema rodzajami  dachów występują przede wszystkim na poziomie konstrukcji całego dachu (poszczególne warstwy), rodzaju roślin jakie mogą być uprawiane na każdym z nich, maksymalnego nachylenia połaci dachowej, sposobu odprowadzania wód opadowych oraz substratu jaki może być wykorzystany. 

Zielonych dach, który będzie pokrywał domostwa zlokalizowane na osiedlu będzie posiadać kąta nachylenia 35° , w jego skład wchodzą następujące warstwy:

• Konstrukcji nośnej dachu właściwego,
• Warstwy zabezpieczającej konstrukcji nośnej dachu przed korzeniami roślin,
• Hydroizolacji,
• Warstwy drenażowej,
• Warstwy filtracyjnej,
• Geowłókniny,
• Siatki stabilizujące substrat

W prosty sposób można zauważyć, że warstw jest całkiem dużo, a każda z nich odgrywa kluczową rolę w poprawnym funkcjonowaniu  zielonego dachu.

Najistotniejszą warstwą bez, której funkcjonowanie flory zielonego dachu byłoby nie możliwe jest substrat. Na przedmiotowym dachu z racji dość dużego kąta nachylenia oraz lokalizacji na budynku jednorodzinnym przewiduje się wykorzystanie substratu do roślin mało wymagających, lekkich takich jak rozchodniki sedum. Podłoże będzie posiadać niewielką ilość substancji organicznych, co zabezpieczy dach przed rozwojem bardziej wymagających roślin w tym chwastów. Wysoka przepuszczalność podłoża zapobiegnie nadmiernemu gromadzeniu się wody na powierzchni dachu nawet podczas występowania silnych oraz intensywnych opadów. Roślinność na powierzchnię dachu będzie zaimplementowana za pomocą mat rozchodnikowych, co w związku z tym grubość substratu będzie oscylować w granicach od 7 do 10 cm.

Nadmiar wód opadowych oraz roztopowych będzie odprowadzany z zielonego dachu za pośrednictwem maty drenażowej i rynien podokapowych zlokalizowanych na skrajach konstrukcji dachu. Dach od krawędzi będzie oddzielony za pośrednictwem listy oddzielającej oraz listwy krawędziowej. Przestrzeń  pomiędzy nimi będzie wypełniona żwirem, który umożliwi odpływ cieczy z dachu. Odpływająca woda będzie gromadzona zbiorniku retencyjnym podziemnym umiejscowionym na działce. Zebrana woda następnie będzie ponownie wykorzystana do spłukiwania ustępów, podlewania ogrodu prania oraz odciąży system kanalizacji miejskiej.

Dzięki rozwiązaniu w postaci zielonego dachu zostaną polepszone własności termoizolacyjne budynków. Latem z uwagi na odbijające się od roślinnej połaci promieniowanie słoneczne. W konsekwencji doprowadzi to  do zmniejszenia obciążenia cieplnego powierzchni dachu budynku przez co w okresie letnim będzie panowała niższa temperatura wewnątrz budynku. Zimą natomiast będą występowały mniejsze straty ciepła przez przenikanie połaci dachowej. Dodatkowo polepszą się właściwości akustyczne budynku w porównaniu z budynkami nieposiadającymi zielonego dachu. Zielony dach odbija oraz pochłania fale akustyczne, dzięki czemu w budynku jest ciszej. Ponadto zielony dach oczyszcza powietrze poprzez wyłapywanie pyłów zawartych w atmosferze, a także wzbogacają je w tlen. Dach ekstensywny staje się biologicznie czynną powierzchnią, na której mogą bytować owady, a  także nawilża powietrze.

^{Projekt finansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu ,,Studenckie Koła Naukowe Tworzą Innowacje’’ -SKN/SN/570090/2023.}